آیا از نازک شدن و ریزش موهایتان ناراحت هستید؟ آیا از تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو چیزی می‌‌دانید؟ ریزش مو پدیده ناخوشایندی است که اعتماد به نفس افراد را تحت‌تأثیر قرار داده و آنها را آزار می‌دهد. ریزش مو مشکل رایجی است؛ اگرچه عوامل ایجادکننده آن متفاوت هستند. در این مطلب می‌خواهیم یکی از عوامل مؤثر بر ریزش موها یعنی هورمون‌ها را بررسی کنیم.
آیا علاقه دارید بدانید که تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو چیست؟ بسیار خب! این مقاله برای شما نوشته شده است. تا انتها با ما همراه باشید.
تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو
اگر با ریزش مو دست و پنچه نرم می‌کنید، ممکن است از فهمیدن علت آن و این‌که =می‌توانید کاری برای جلوگیری از آن انجام دهید، تعجب کنید! ریزش مو مشکل شایعی است که عوامل گوناگون و مسائل زمینه‌ای مختلفی در به‌وجود آوردن آن نقش دارند. در این میان هورمون‌ها یکی از عوامل مهمی هستند که وضعیت سلامت و رشد موهای شما را مشخص می‌کنند. در ادامه این مطلب تمام آنچه باید در مورد تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو بدانید را بیان خواهیم کرد.
مطلب پیشنهادی: فواید و نحوه استفاده از زردچوبه برای مو
آیا تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو چشمگیر است؟
بله. از آنجا که هورمون‌ها کنترل‌کننده کارکردهای مختلف بدن و چگونگی انجام آنها هستند، دور از انتظار نیست که بر رشد و سلامت موها هم اثرگذار باشند. تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو آن قدر زیاد است که اگر تمام درمان‌های توصیه‌شده برای موهای خود را استفاده کنید اما هورمون‌های شما در وضعیت درستی نباشند، از اقدامات درمانی خود نتیجه‌ای نخواهید گرفت. برای این‌که دقیقاً بدانید تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو به چه صورت است، باید بدانید رشد مو به چه شکل اتفاق میفتد.
نحوه رشد موها
فولیکولهای موی شما در قسمت زیرین خود دارای سلول‌های پروتئینی هستند که این سلول‌ها تشکیل‌دهنده ریشه موی شما محسوب می‌شوند؛ یعنی قسمتی که مو از آنجا رشد می‌کند. برای رشد سالم موهای شما باید مواد مغذی موردنیاز به ریشه برسد؛ زیرا تغذیه ریشه از طریق رگ‌های خونی موجود در پوست سر انجام می‌شود.
موهای شما چرخه‌های رشد و ریزش را به‌طور پیوسته طی می‌کنند. هر چرخه از این فازها تشکیل شده است:
- مرحله آناژن: مرحله رشد فعال مو (که بین 2-6 سال طول می‌کشد.)
- مرحله کاتاژن: مرحله انتقالی که بین 2 تا 3 هفته طول می‌کشد و در آن ریشه شروع به جمع شدن از پوست سر می‌کند.
- مرحله تلوژن (استراحت): حدود 100 روز طول می‌کشد و در این مرحله، در طول روز بین 25 تا 100 تار مو می‌ریزد.
در یک زمان مشخص، فولیکولهای مختلف مو در فازهای مختلفی هستند و بیشترین درصد موها در فاز آناژن به سر می‌برند.
تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو در کدام مرحله اتفاق میفتد؟
هورمون‌های آندروژن، که گاهی اوقات از آنها با عنوان «هورمون مردانه» نیز یاد می‌شود، بیشترین نقش را در رشد کلی موهای شما دارند. وقتی سطح این هورمون‌ها (به‌عنوان مثال هورمون تستوسترون یا DHEA) بیش از حد بالا باشد، ممکن است رشد موهای زائد روی صورت یا بدن را تجربه کنید.
از سوی دیگر اگر سطح این هورمون‌ها در بدن شما پایین باشد، برعکس اتفاق بالا رخ می‌دهد. در این شرایط موهای شما نازک شده و در موارد شدیدتر ریزش مو نیز مشاهده می‌شود.
مطلب پیشنهادی: قیمت کراتینه مو
هورمون‌های تولیدشده توسط تیروئید نیز نقش زیادی در رشد یا ریزش مو دارند. اگر تیروئید شما به اندازه کافی فعال نباشد (در اصطلاح به آن کم کاری تیروئید می‌گویند)، متابولیسم شما کند خواهد شد. برای جبران این کاهش، بدن شما مجبور است برخی فرایندهای کم اهمیت‌تر از جمله رشد مو را متوقف کند.
زنان یائسه و زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا باردار نیز ممکن است متوجه تغییراتی در رشد موهای خود شوند. این پدیده به‌علت تغییرات و عدم تعادل در هورمون‌های پروژسترون و استروژن اتفاق میفتند و بیشترین کاهش هورمون استروژن در دوران پیش از یائسگی و یائسگی رخ می‌دهد. استرس ممکن است اثرات از دست دادن استروژن را تشدید کند و منجر به نازکی و ریزش بیشتر موها شود.
در نتیجه هورمون‌ها بر تمام مراحل رشد و ریزش مو اثر می‌گذارند. تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو در هر یک از مراحل رشد مو ممکن است خود را نشان دهد و عدم تعادل هورمونی منجر به عملکرد نادرست ریشه مو در هر 3 فاز آن می‌شود.
متخصصان بیان می‌کنند که ریزش مو بر احساسات افراد تأثیر گذاشته و می‌تواند بقیه زندگی آنها را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. این موضوع اعتماد به نفس افراد و تصویری که از خود دارند را تضعیف کرده و حتی ممکن است زندگی کاری و شخصی آنها را نیز با مشکلاتی روبهرو کند.
ارتباط هورمون‌ها با پوست و مو
هورمون‌ها بر سلامت پوست و مو اثرگذار هستند. هورمون جنسی زنانه استروژن سبب نرمی و لطافت موهای بدن می‌شود. همچنین آندروژن‌ها هورمون‌های جنسی مردانه هستند که مدیریت ویژگی‌های مردانه مانند موهای صورت و بدن را برعهده دارند. تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی در خانم‌ها نیز به‌طور طبیعی مقدار کمی آندروژن تولید می‌کنند.
هم طاسی با الگوی مردانه و هم طاسی با الگوی زنانه به هورمون‌ها ربط دارند. هورمون مردانه یا تستوسترون باعث ایجاد ریزش موی جلوی سر در مردان شده و باعث می‌شود تا موهای جلوی سر آنها به شکل Mمانند به عقب برود. طاسی با الگوی زنانه نیز ناشی از عدم تعادل هورمونی (به‌ویژه عدم تعادل دی‌هیدروتستوسترون یا DHT) است. این هورمون ساختاری شبیه تستوسترون دارد اما به‌طور قابل‌توجهی قوی‌تر است. هورمون DHT می‌تواند به گیرنده‌های روی فولیکولهای مو متصل شده و باعث کوچک شدن فولیکول‌ها شود.
البته طاسی در مردان حالتی طبیعی است و ناشی از بیماری نیست. افزایش هورمون تستوسترون در برخی مردان موجب ریزش موی جلوی سر می‌شود. این حالت اگرچه ممکن است از نظر ظاهری خوشایند نباشد، اما به هیچ وجه نمی‌توان آن را بیماری تلقی کرد. با این وجود ریزش موی زنان ممکن است نشانه کمبود برخی ویتامین‌ها یا عملکرد نامناسب هورمون‌های بدن باشد.
مطالعه بیشتر: بهترین روش‌های موثر در رشد و تقویت ابرو
تاثیر اختلال انواع هورمون‌ها بر پوست و مو
همان طور که در قسمت‌های قبل نیز گفتیم، هورمون‌ها نه تنها بر اخلاق و عملکرد غدد مختلف بدن اثرگذارند، بلکه ظاهر ما را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. هورمون‌ها از راه‌های زیر بر پوست و مو اثر می‌گذارند:
تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو در سر
از جمله تأثیرات اختلال هورمون‌ها بر پوست و مو، ریزش مو است. تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو یکی از بدترین اثرات اختلال هورمونی در افراد محسوب می‌شود. نشانه‌های عدم تعادل هورمونی در بدن عبارتند از:
- ریزش مو: هورمون‌های آندروژن هم در مردان و هم در زنان مسئول رشد مو (یا کمبود آن) هستند. در بسیاری از موارد ریزش موی هورمونی (مخصوصاً در زنان) با عدم تعادل در متابولیت تستوسترونی قوی به نام دی هیدروتستوسترون (معروف به DHT) مرتبط است. در صورت عدم تعادل در این هورمون فولیکولهای مو کوچک شده و به آنها آسیب می‌رسد.
- رشد موهای بدن: افزایش بیش از اندازه هورمون تستوسترون ممکن است منجر به رشد موهای ناخواسته در بدن، صورت، سینه و پشت شود. سطوح پایین پروژسترون باعث بدتر شدن تأثیر آندروژن‌ها بر فولیکولهای مو خواهد شد. (در واقع پروژسترون باعث مسدود کردن آنزیم 5 آلفا ردوکتاز می‌شود. وظیفه این آنزیم تبدیل تستوسترون به DHT است.)
- خشکی و نازک شدن موها: عملکرد غده تیروئید و غذایی که مصرف می‌کنید، تنها موارد تأثیرگذار بر وضعیت موهای شما نیستند. سلامت موهای شما ارتباط تنگاتنگی با استروژن دارد. این هورمون به رشد موهای سالم و پرپشت کمک می‌کند و سطوح پایین استروژن بر کیفیت موها اثر می‌گذارد.
به همین دلیل است که زنان در دوران یائسگی یا در دوران پس از زایمان که افت هورمون استروژن را تجربه می‌کنند، با موهای نازک و خشک روبهرو می‌شوند/ (زنان باردار نگران نباشند! چون وضعیت هورمون‌ها بعد از بارداری به حالت قبل برمی‌گردد و بدن شما مواد مغذی را که برای رشد جنین استفاده می‌کرد، جبران می‌کند.)
تأثیر هورمون‌ها بر پوست
آیا تمام مراقبت‌های پوست را انجام می‌دهید ولی به‌نظر می‌رسد که پوست شما هنوز هم طراوت و درخشش لازم را ندارد؟ مشکل را در وضعیت هورمون‌های خود جستجو کنید! به نظر ما برای داشتن پوستی سالم، همان اندازه که برنامه‌های مراقبت از پوست مهم هستند، مراقبت از هورمون‌ها نیز مهم است.
- سلامت پوست: وقتی پای سلامت کلی پوست به میان می‌آید، استروژن در مقادیر مناسب بهترین دوست شماست. استروژن به گیرنده‌های سلول‌های پوست متصل می‌شود و تولید کلاژن را تحریک می‌کند. همچنین باعث هیدراتاسیون پوست شده و ضخامت و کشسانی آن را نیز بهبود می‌بخشد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که گروهی از زنان در دوران قاعدگی پوست حساس‌تری پیدا می‌کنند. محققان این وضعیت را به دلیل سطوح پایین استروژن در زمان قاعدگی می‌دانند.
- پیری پوست: علاوه‌بر استروژن، DHEA نیز به سفت و هیدراته نگه داشتن پوست کمک می‌کند. این هورمون اغلب به دلیل ویژگی‌های ضد پیری آن به‌نام «چشمه جوانی» شناخته می‌شود. هورمون DHEA توسط غدد فوق کلیوی تولید شده و به‌عنوان پیش‌ساز سایر هورمون‌های جنسی مانند استروژن و پروژسترون عمل می‌کند. با افزایش سن و استرس، میزان این هورمون کاهش می‌یابد. به همین دلیل مدیریت میزان استرس و خواب مناسب برای داشتن پوستی زیبا و جوان ضروری است.
- آکنه: آکنه یکی از بدترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای پوست شما بیفتد. این موضوع در بسیاری از موارد با عدم تعادل هورمونی در ارتباط است. مواردی مانند ریزش مو و رشد موهای بدن باعث ایجاد آکنه هورمونی می‌شوند. این نوع آکنه با عدم تعادل بین متابولیت‌های آندروژن و هورمون‌هایی که آنها را کنترل می‌کنند (یعنی استروژن و پروژسترون) مرتبط است.
مطلب پیشنهادی: قیمت اکستنشن مو
تشخیص علائم ناشی از اختلال هورمونی در پوست و مو
وجود آکنه در پوست (صورت، بازو، قفسه سینه و …)، ریزش مو، رشد موهای زائد در صورت یا بدن، نازک شدن یا خشکی مو و کم‌پشت شدن موهای سر از جمله علائم اختلال هورمونی در پوست و مو هستند. اگر با وجود رعایت تمام برنامه‌های مراقبت از پوست و مو باز هم در وضعیت پوست و مویتان بهبودی حاصل نشد، به احتمال زیاد مشکل به هورمون‌ها مربوط است.
بیشتر بخوانید: بررسی تخصصی دلایل نازک شدن مو
برای درمان اختلالات هورمونی چه باید کرد؟
برای درمان اختلالات هورمونی باید به عامل به‌وجود آورنده آن توجه کرد. اگر سطح هورمون‌های شما کمتر از حد طبیعی است، درمان جایگزینی هورمون برای شما مناسب است. بسته به این‌که کمبود کدام هورمون در بدن شما وجود دارد، می‌توان از داروها به شکل قرص یا تزریق استفاده کرد. اگر سطح هورمونی شما بالاتر از حد نرمال است، معمولاً از جراحی، پرتو درمانی، دارو یا ترکیبی از این‌ها برای درمان استفاده می‌کنند.
البته روش‌های طب سنتی نیز در درمان اختلالات هورمونی بسیار مؤثر هستند. یکی از مواردی که در تنظیم هورمون‌های زنان بسیار مؤثر است، گیاه رازیانه است. متخصصان طب سنتی این گیاه را یا به تنهایی یا در ترکیب با گیاهان دیگر به میزان مشخص برای خانم‌های مبتلا به اختلالات هورمونی تجویز می‌کنند. در این مورد حتماً با پزشک طب سنتی مشورت کرده و سرخود کاری انجام ندهید.
جمع‌بندی مطالب در مورد تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو
در این مقاله از مجله زیبایی آچاره در مورد تأثیر هورمون‌ها بر رشد و ریزش مو صحبت کردیم. عدم تعادل هورمونی در بدن انسان، چه زن و چه مرد، باعث بروز اختلالات بسیاری خواهد شد که برخی از آنها خود را در پوست و مو نشان می‌دهند. ریزش و نازک شدن مو، آکنه، رشد موهای زائد در صورت و بدن، کم‌پشت شدن موها و … برخی علائمی هستند که نشان می‌دهند بدن از عدم تعادل هورمون‌ها رنج می‌برد. برای داشتن پوست و مویی سالم، شما باید به سلامت و مراقبت از هورمون‌ها توجه ویژه‌ای داشت. امیدواریم که در مراقبت از پوست و موی خود بهترین نتیجه را بگیرید!
